کد خبر: 13763 | صفحه ۱۱ | ایران و جهان | تاریخ: 21 مرداد 1402
همزمان با توافق ایران و آمریکا بر سر آزادی زندانیان بررسی شد
مبادله در اوج تنش
پنجشنبه شب ایران و ایالات متحده آمریکا در موضعگیریهای جداگانهای و به صورت رسمی اعلام کردند که در ارتباط با تبادل زندانیان بین ۲ کشور و همچنین آزادسازی چند میلیارد دلار از داراییهای ایران که برای چندین سال بهطور غیرقانونی در کره جنوبی به بهانه تحریمهای واشنگتن علیه تهران توقیف شده بود، به توافق رسیدهاند و روند این ۲ موضوع آغاز شده است.
مذاکرات برای تبادل زندانیان بین تهران و واشنگتن و همچنین آزادسازی داراییهای بلوکهشده ایران در کره جنوبی، موضوعی است که بین ایران و آمریکا در طول ۲ سال گذشته و جدا از روند مذاکرات رفع تحریم با وساطت برخی از کشورهای منطقه از جمله عمان و قطر در جریان بوده است و حتی در مقطعی بر اساس آنچه که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرد، صورت جلسهای بین ایران و نماینده آمریکا «که یک دیپلمات خانم انگلیسی بوده» در این ارتباط امضا شد اما به دلیل برخی ملاحظات طرف آمریکایی، ماهها اجرای این صورت جلسه به تعویق افتاد.
بالاخره پنجشنبه و در حالی که این روزها مجددا بحث تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا و آزادسازی بخشی از دارییهای ایران در صد خبرها قرار گرفته بود و وزیر امور خارجه ایران در روز سه شنبه در جمع خبرنگاران در حاشیه نشست درباره بریکس در تهران اعلام کرده بود که تهران بر اساس نگاه انسانی خود به موضوع تبادل زندانیان هیچ پیششرطی برای این موضوع ندارد، عدد زندانیها مهم نیستند و مانعی هم در این ارتباط نیست، اعلام شد که دو کشور در ارتباط با این موضوع به توافق رسیدهاند.
به گزارش ایسنا، در ابتدا رسانههای آمریکایی اقدام به خبررسانی در مورد توافق اخیر ایران و امریکا کردند، چنانکه روزنامه نیویورکتایمز در مطلبی به نقل از منابع خود اعلام کرد مطابق با توافق حاصله میان ایران و آمریکا، پنج زندانی آمریکایی که به جرم جاسوسی در ایران به حبس محکوم شده بودند، در ازای آزادی چند زندانی ایرانی و دسترسی تهران به ۶ میلیارد دلار برای اهداف بشردوستانه، اجازه ترک ایران را پیدا خواهند کرد.
این روزنامه نوشت: مراد طاهباز، سیامک نمازی و عماد شرقی از جمله زندانیان آزاد شده توسط ایران هستند و نام ۲ زندانی آزاد شده دیگر ذکر نشده است. سه زندانی نامبرده و یکی از ۲ زندانی ناشناس در روز پنجشنبه از زندان اوین به هتلی در تهران منتقل شدهاند، آنها قرار است چندین هفته در این هتل بماند تا ایران به آنها اجازه خروج از کشور را بدهد.
نمایندگی ایران در سازمان ملل نیز روز پنجشنبه در رابطه با اخبار منتشر شده به شبکه خبری سیبیاس آمریکا اعلام کرد: به عنوان بخشی از توافق همکاری بشردوستانه که با میانجیگری یک دولت ثالث حاصل شده است، ایران و آمریکا پذیرفتهاند که متقابلا پنج زندانی را آزاد و آنها عفو کنند. جا به جایی امروز آنها گام ابتدایی حائز اهمیتی در جهت اجرای توافق است.
همچنین «نور نیوز» رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران پنجشنبه شب در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) نوشت: جمهوری اسلامی ایران ماههاست که بهدلایل بشردوستانه، گفتوگوهای غیرمستقیم برای تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا را آغاز کرد. این مذاکرات با رویکرد سیاسی آمریکا و گره زدن موضوعات غیر مرتبط بسیار طولانی شد اما اکنون شرایط در حال تغییر است.
علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی که این روزها برای انجام دور جدید گفتوگوی های سیاسی بین ایران و برزیل در این کشور آمریکای لاتین به سر میبرد و احتمالا از مطلعترین افراد در وزارت خارجه ایران در مورد جزییات توافق انجام شده است و به نظر می رسد سفر هفته پیش او به عمان نیز بیارتباط با این موضوع نبوده است در یک موضعگیری در این ارتباط نوشت: فرایند آزادسازی چند میلیارد دلار از داراییهای ایران که چند سال است بهطور غیرقانونی توسط آمریکا توقیف شده، آغاز شد. ایران تضمین لازم برای پایبندی آمریکا به تعهدات خود را دریافت کردهاست. آزادی چند ایرانی که بهطور غیرقانونی در آمریکا بازداشت شده بودند در این چارچوب است.
در این راستا، محمد جمشیدی معاون سیاسی رئیسجمهور اعلام کرده است تا زمان انتقال کامل پولها، زندانیان مدنظر آمریکا همچنان در ایران باقی میمانند.
از سوی دیگر، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به آزادسازی چند میلیارد دلار از داراییهای ایران اعلام کرد: نحوه بهرهبرداری از منابع و داراییهای مالی رفع توقیف شده در اختیار جمهوری اسلامی ایران بوده و این منابع برای نیازهای مختلف کشور حسب تشخیص مراجع ذیصلاح هزینه خواهد شد.
وزارت امور خارجه در مورد آزادسازی منابع توقیف شده ایرانی و آزادی تعدادی از زندانیانی که غیرقانونی توسط آمریکا بازداشت شده اند، بیانیه ای را منتشر کرد.
متن بیانیه به این شرح است: فرآیند آزادسازی چند میلیارد دلار از داراییهای جمهوری اسلامی ایران که برای چند سال بهطور غیرقانونی در کره جنوبی توسط آمریکا توقیف شده بود، آغاز شد. ایران تضمین لازم برای پایبندی آمریکا به تعهدات خود در این خصوص را دریافت کرده است.
آزادسازی و رفع محدودیت از منابع مالی جمهوری اسلامی ایران که غیرقانونی و به بهانه نگرانی بانکهای خارجی از تحریمهای ظالمانه ایالات متحده مسدود شده یا استفاده از آنها سخت شده است، همواره در دستور کار وزارت امور خارجه قرار داشته است.
نحوه بهرهبرداری از منابع و داراییهای مالی رفع توقیف شده در اختیار جمهوری اسلامی ایران بوده و این منابع برای نیازهای مختلف کشور حسب تشخیص مراجع ذیصلاح هزینه خواهد شد.
علاوه بر آزادسازی منابع مالی که به صورت غیرقانونی توقیف شده بود، حمایت از حقوق ایرانیان در سرتاسر جهان جزو وظایف ذاتی وزارت امور خارجه است. در این چارچوب، آزادی تعدادی از زندانیان بیگناه ایرانی که طی سالهای گذشته به طور غیرقانونی و با اتهام واهی دور زدن تحریم های ظالمانه آمریکا، در این کشور دستگیر و زندانی شدهاند، به طور جدید توسط دستگاه دیپلماسی پیگیری شده است.
در این راستا، آزادی تعدادی از زندانیانی که به طور غیرقانونی توسط آمریکا بازداشت شدهاند، بزودی محقق خواهد شد. زندانیان مدنظر آمریکا کماکان در ایران حضور دارند.
گفتنی است پنجشنبه تاکنون در مورد میزان پولهای آزاد شده ایران و نحوه دسترسی ایران به منابع آزادشده روایتهای متفاوت و بعضا متناقضی مطرح شده است. برخی از رسانههای خبری، رقم آزاد شده را حدود ۶ میلیارد دلار اعلام کردهاند و این آزادسازی را فقط مربوط به پولهای بلوکهشده ایران در کره جنوبی می دانند.
این در حالی است که خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران در یک خبر مدعی شد که رقم آزاد شده حدود ۱۰ میلیارد دلار است و علاوه بر کره جنوبی، مقدار قابل توجهی از وجوه ایران در بانک TBI عراق نیز آزاد خواهد شد و فرآیند آزادسازی مبلغ دیگری از وجوه ایران در یکی از بانکهای اروپایی نیز آغاز شده است. به نظر می رسد موضوع ذکر شده در خبرگزاری دولت در ارتباط با آزادی مقدار قابل توجهی از وجوه ایران در بانک TBI عراق، به خبرمنتشر شده در ۲ هفته پیش باز میگردد که مقامات امریکایی اعلام کردهاند که کاخ سفید موافقت کرده که بخشی از پولهای بلوکهشده ایران در بانکهای عراق به عمان منتقل شود.
همچنین محمد مرندی از افراد نزدیک به تیم مذاکرهکننده ایران نیز در توییتی در پاسخ به ادعاهای «باربارا اسلاوین» تحلیلگر آمریکایی که چنین ادعایی را تکرار کرده بود، نوشت: این ادعایی نادرست است که توسط افراد ناخرسند ساخته شده است. ایران به داراییهای آزاد شده خود دسترسی مستقیم و کامل خواهد داشت؛ شرکتهای قطری نقشی نخواهند داشت، بانکهای ایران کنترل کامل خواهند داشت و میتوانند بدون محدودیت کالا و خدمات خریداری کنند.
به گزارش ایسنا در حالی که از پنجشنبه اظهار نظرهای مختلفی از سوی مقامها و رسانههای ایرانی و آمریکایی در ارتباط به توافق صورت گرفته منتشر شده است، روز گذشته (جمعه) نیز وزارت امور خارجه کره جنوبی که طی سال های گذشته اقدام به راهزنی از اموال ملت ایران کرده است و به بهانه تحریمهای آمریکا از پرداخت مطالبات ایران سرباز زده است و به تازگی ایران نیز موضوع شکایت از این کشور را به خاطر این بدعهدی در دستورکار خود قرار داده است در یک موضعگیری عجیب اعلام کرد که هیچ اطلاعاتی در رابطه با گزارشهای رسانهها مبنی بر اینکه تهران پنج جاسوس آمریکایی را به عنوان بخشی از قراردادی آزاد کرده است که بر اساس آن ۶ میلیارد دلار از داراییهای ایران در کره جنوبی آزاد میشود، ندارد.
سئول البته گفته است: دولت ما در حال رایزنی نزدیک با کشورهای درگیر، شامل ایالات متحده و ایران برای حل موضوع وجوه مسدود شده ایران بوده و امیدوار است که این موضوع به صورت دوستانه حل شود.
بر اساس آنچه برخی از رسانههای آمریکایی از منایع خود خود اعلام کردهاند، احتمالا اجرای کامل این توافق چند هفتهای طول خواهد کشید و تا اواسط سپتامبر (شهریور-مهر) این موضوع اجرایی و عمیلیاتی میشود.
البته جمهوریخواهان آمریکا نیز بیکار ننشستهاند و از شب گذشته دولت بایدن را زیر انتقادهای تند و تیز خود گرفتهاند. «مایک پامپئو» وزیر خارجه پیشین آمریکا نوشت که آزاد کردن ۶ میلیارد دلار برای اینکه «پنج آمریکایی بتوانند به نوع دیگری از زندان بروند، توافق افتضاحی است». «مایک پنس» معاون رئیسجمهور پیشین آمریکا نیز با استقبال از آزادی جاسوسان آمریکایی بازداشت شده در ایران، اما مدعی شد «بایدن بزرگترین باج تاریخ آمریکا را به ایران داده است».
با این حال، به نظر میرسد اجرای دقیق و کامل این توافق که همواره سیاست اعلامی تهران درباره اهداف بشردوستانه آن بوده، خارج از روند مذاکرات رفع تحریمها انجام و آمریکا هم ناچار به پذیرش آن شده، میتواند تسهیلکننده مذاکرات رفع تحریمها هم باشد؛ مذاکراتی که ایران برای جمعبندی آن دارای آمادگی است و این آمریکاییها هستند که به نظر میرسد هنوز از اراده سیاسی لازم در این زمینه برخوردار نیستند. البته با حصول این توافق به نظر میرسد آمریکاییها متوجه شدهاند که نمیتوانند وقتکشی در مذاکرات رفع تحریمها را به تحولات داخلی ایران گره بزنند.
مقامهای جمهوری اسلامی ایران نیز اعلام کردهاند برخلاف دوره گذشته، کشور معطل مذاکره و یا احیای برجام نیست و این موضوع همراستا با خنثیسازی تحریمها در جریان است.
سید ابراهیم رئیسی رئیسجمهوری اسلامی ایران در گفتوگوی زنده تلویزیونی خود در شامگاه سیام خرداد ماه گفت: ما رفع تحریمها را دنبال میکنیم اما خنثیسازی آن را هم دنبال میکنیم و مهمتر از همه اینها به این فکر میکنیم که کشور به حدی قدرتمند شود که اساساً از تکانههایی مثل تحریم هیچ تکانی نخورد.
از سوی دیگر لازم به ذکر است، محمد عبدالعزیز الخلیفی، وزیر دولت قطر در امور خارجه در گفت وگو با شبکه الجزیره تاکید کرد که دوحه به حل اختلافات از طریق راه های مسالمت آمیز و گفت وگو ایمان دارد. وی تاکید کرد که کشورش نقشی محوری در تسهیل روند مذاکرات بین تهران و واشنگتن ایفا کرد.
این وزیر قطری خاطرنشان کرد که امیدواریم توافق اخیر میان تهران و واشنگتن منجر به توافق در پرونده هسته ای شود. الخلیفی همچنین گفت که قبل از حاصل شدن این توافق، مسوولان قطری سفرهای فشرده ای به واشنگتن و تهران انجام دادند