سرمقاله
هنر خود تحریمی با FATF
محمد یوسفی آرامش
مذاکرات هسته ای سرانجام روزگذشته به پایان رسید و دود سفید از هتل کوبورگ وین دیده شد. ابعاد مختلف این مذاکرات، آن را در صدر مهم ترین وقایع سیاسی در عرصه بین المللی قرار داده است. تاریخ سازمان ملل به یاد ندارد کشوری که موضوع قطعنامه‌های متعدد شورای امنیت بوده است خود بخشی از راه‌حل و روند لغو این قطعنامه‌ها باشد. همچنین این برای اولین بار است که یک کشور ذیل تحریم‌های فصل هفت منشور ملل متحد موفق می شود با مذاکرات و دیپلماسی فعال خود را از وضعیت “تهدید صلح و امنیت بین الملل” برهاند.به هر روی برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) سندی سیاسی و بین‌المللی شامل 100 صفحه متن اصلی و پنج ضمیمه است که طی 22 ماه مذاکره فشرده و جدی به دست آمده است. با اعلام توافق بر سر این برنامه باید سه مرحله مقدماتی، عملیاتی و اجرایی صورت گیرد تا توافق جامع به طور رسمی شکل گیرد.پس از اعلام تفاهم بر سر “برجام” در وین از سوی وزیران خارجه ایران و 1+5 این برنامه به سرعت در اختیار پایتخت‌های دو طرف به ویژه ایران و آمریکا برای بررسی و اعلام نظر نهایی و رسمی قرار می‌گیرد.این سند سیاسی و بین‌المللی طی دو هفته آینده در قالب یک قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل مورد تایید قرار خواهد گرفت که به این شکل برنامه جامع اقدام مشترک رسمیت می‌یابد. در این قطعنامه ضمن تایید آن، نقشه راه آینده اجرای توافق مشخص و کلیه تحریم‌های چهار جانبه علیه ایران لغو و متوقف خواهد شد.در مرحله بعد برنامه جامع اقدام مشترک به کنگره آمریکا و هم‌زمان برای بررسی و اعلام نظر به مجلس شورای اسلامی می‌رود و پس از بررسی و اعلام رای، متن توافق برای عملیاتی شدن آماده می شود. تاریخی از قبل برای شروع اجرای توافق از سوی دو طرف هماهنگ و توافق شده است که با آغاز اجرای برنامه، ضمن اعمال برخی محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران تمامی تحریم‌های سازمان ملل در ابعاد چهارگانه رفع و متوقف خواهد شد.این برجام در واقع مجموعه‌ای از چندین توافق است که همگی آنها در چارچوب خطوط قرمز تعیین شده از سوی رهبری نظام تعریف شده و برخی اقدامات موقت و محدود با دوره‌های زمانی متفاوت در آن پیش‌بینی شده است.این قطعنامه شورای امنیت آخرین قطعنامه شورای امنیت در مورد برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود و پرونده هسته‌ای ایران را از ذیل فصل هفت منشور ملل متحد خارج خواهد کرد و در آن صرفا به بند 41 از فصل هفت اشاره می شود. هم چنین مدت زمان اجرای قطعنامه محدود بوده و در پایان این مدت ملغی خواهد شد.از آنجایی که “برنامه جامع اقدام مشترک” یک سند سیاسی و بین المللی و غیرحقوقی است این‌گونه اسناد امضا نمی شوند نه این سند بلکه هیچ یک از اسناد غیرحقوقی بین المللی برای اجرایی شدن امضا نمی‌شوند. امضای اسناد مربوط به معاهدات حقوقی دو جانبه و معاهدات حقوقی بین المللی است که اول امضا می‌کنند و بعد مرحله تصویب آن انجام می شود، اما سندهای غیرحقوقی نه امضا می شوند و نه تصویب مثل قطعنامه های شورای امنیت. با وجود این که قطعنامه های شورای امنیت بسیار مهم و لازم الاجرا هستند اما امضا نمی شوند.در عین حال امضا نشدن این سند به این معنا نیست که ضمانت اجرا نداشته باشد. بلکه دولت ها اجرای آن را تضمین می کنند.
بیانیه مشترک
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از پایان نشست عمومی ایران و 1+5 بیانیه مشترکی را قرائت کردند.قبل از قرائت بیانیه موگرینی و وزرای خارجه ایران و 1+5 بدون حضور سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه عکس یادگاری گرفتند.متن کامل این بیانیه به این شرح است:امروز یک روز تاریخی است. برای ما افتخار بزرگی است که اعلام کنیم که به یک توافق درمورد موضوع برنامه هسته‌ای ایران دست یافته ایم.با شجاعت، اراده سیاسی، احترام متقابل و مدیریت عالی، ما آنچه را که دنیا بدان امید بسته بود به سرانجام رساندیم: یک تعهد مشترک به صلح، تلاش مشترک برای امن تر کردن دنیایمان. امروز همچنین یک روز تاریخی است، بدان جهت که ما در حال ساخت شرایط لازم برای اعتماد و ایجاد فصل جدیدی در روابطمان هستیم.این دستاورد محصول یک تلاش جمعی است.هیچ کس تصور نمی کرد که این کار آسانی باشد. تصمیمات تاریخ ساز هرگز آسان نیستند. ولی به رغم همه فراز و فرودهای این مذاکرات و تمدیدهای مکرر، امید و اراده، ما را قادر ساخت تا بر همه لحظات دشوار فائق آییم. ما همواره واقف بوده ایم که در قبال نسل حاضر و نسل های آینده مسئولیت داریم.به یمن تعامل سازنده همه طرفها و تعهد و توانایی هیات‌هایمان، ما با موفقیت مذاکرات را به انجام رسانده و اختلافی را که بیش از 10 سال به درازا کشیده بود، حل و فصل کردیم.طی دهه گذشته، افراد بسیاری در پیشبرد این مذاکرات دشوار نقش داشته اند و ما از همه آنها تشکر می کنیم، همانطور که مایلیم از آژانس بین المللی انرژی اتمی برای نقش اساسی و همکاری نزدیک آن، و نیز از دولت اتریش برای حمایت و مهمان نوازی اش سپاسگزاری کنیم.ما، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور سیاست خارجی و امنیتی و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، همراه با وزرای امور خارجه جمهوری خلق چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و ایالات متحده آمریکا، پس از ماه ها کار فشرده در سطوح و اشکال مختلف، در اینجا در وین گرد هم آمدیم تا متن «برنامه جامع اقدام مشترک» را بر مبنای مولفه های اساسی که در تاریخ 13 فروردین ماه در لوزان سوئیس مورد موافقت واقع گردید، مذاکره کنیم.امروز، ما متن نهایی «برنامه جامع اقدام مشترک» را مورد توافق قرار دادیم.گروه 1+5 و جمهوری اسلامی ایران از این «برنامه جامع اقدام مشترک» تاریخی که ماهیت منحصرا صلح آمیز برنامه هسته ای ایران را تضمین کرده و نشانگر تغییر بنیادین در رویکرد آنها نسبت به این موضوع می باشد، استقبال می کنند. آنها انتظار دارند که اجرای کامل این برجام نقشی مثبت در صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی ایفا نماید. ایران مجددا تاکید می نماید که تحت هیچ شرایطی در پی سلاح های هسته ای، ساخت یا تحصیل آنها نخواهد بود.برجام دربرگیرنده برنامه بلندمدت ایران مشتمل بر محدودیت های توافق شده در مورد برنامه هسته ای ایران بوده، و لغو جامع همه تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد و نیز تحریم های چندجانبه و یکجانبه مرتبط با برنامه هسته ای ایران، شامل گام هایی برای دسترسی در زمینه های تجارت، فن آوری، تامین مالی و انرژی، را موجب خواهد شد.برنامه جامع اقدام مشترک، مشتمل بر یک متن اصلی و 5 پیوست فنی در مورد موضوعات هسته ای، تحریم ها، همکاری در زمینه انرژی هسته ای صلح آمیز، تاسیس کمیسیون مشترک و برنامه اجرایی می باشد. این اسناد با ذکر جزئیات و بسیار دقیق و پیچیده هستند بنابراین نمی توان خلاصه کاملی از آنها در اینجا ارائه کرد.متن کامل و پیوست های آن همین امروز(سه شنبه) در دسترس عموم قرار خواهد گرفت و ظرف چند روز آینده توسط گروه 1+5 برای تایید توسط شورای امنیت به آن شورا تسلیم خواهد شد.ما می دانیم که این توافق مورد موشکافی و تامل ژرف قرار خواهد گرفت. اما آنچه که ما امروز اعلام می کنیم تنها یک توافق نیست، بلکه یک توافق خوب است. توافقی خوب برای همه طرف ها و برای کل جامعه بین الملل.این توافق فرصت های جدیدی را خواهد گشود و گامی است رو به جلو برای پایان دادن به بحرانی که بیش از 10 سال به طول انجامیده است.ما متعهدیم تا اطمینان حاصل کنیم که این برنامه اقدام به طور کامل اجرا شود و روی کمک آژانس بین المللی انرژی اتمی، حساب می کنیم.این پایان مذاکرات ماست اما پایان کار مشترک ما نیست. ما همچنان این وظیفه خطیر را مشترکا دنبال خواهیم نمود و از جامعه بین‌المللی می خواهیم که از اجرای این تلاش تاریخی حمایت کند.
توافق آمانو و صالحی بر سر یک نقشه راه
یوکیا آمانو از توافق بر سر یک نقشه راه برای حل ابعاد احتمالی نظامی با علی‌اکبر صالحی در کوبورگ خبر داد.مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در جمع خبرنگاران در مقابل هتل کوبورگ گفت: این نقشه راه روندی را شروع می کند که تا انتهای سال ٢٠١۵ است . جلسه های فنی و تدابیر فنی انجام می‌شود و توافق جداگانه درخصوص پارچین انجام خواهد شد.وی افزود: تدابیر و جلسات فنی بین دو طرف انجام خواهد شد و ایران باید در مورد مسایل پاسخ داده نشده توضیحات ارائه دهد .به گفته وی تسلسلی از یک سری فعالیت‌های آینده مشخص شد.وی اعلام کرد: قرار است برآورد نهایی در مورد جنبه‌های احتمالی نظامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در دسامبر 2015 به شورای حکام ارائه دهم تا ان ها نیز به روز شوند.
صالحی: خطوط قرمز برای موضوع پارچین
صالحی پس از دیدار با آمانو اعلام کرد: برای حل تمام مسائل گذشته با رعایت کامل خطوط قرمز توافق شد.علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان دیروز پس از امضای توافقی با آژانس که نقشه راه نامگذاری شده در مصاحبه با خبرنگاران اعلام کرد که در این توافق با انجام اقداماتی توسط ایران و آژانس تمام مسائل گذشته به طور کامل حل و فصل خواهد شد.وی گفت: انجام تمام توافقات از جمله ترتیبات مقرر برای موضوع پارچین با رعایت کامل خطوط قرمز کشور خواهد بود.رییس سازمان انرژی اتمی افزود: امیدوارم که با حل و فصل مسائل گذشته فصل جدیدی از روابط و همکاری بین ایران و آژانس گشوده شود.
کمالوندی: دسترسی به هیچ یک از سایت‌های نظامی وجود ندارد
بهروز کمالوندی سخنگو و معاون بین‌الملل رئیس سازمان انرژی اتمی روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با بخش خبری نیمروزی سازمان انرژی اتمی با اشاره به سفر آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران و مذاکرات با وی گفت: ما به ایشان گفتیم پرداختن به موضوعات گذشته نمی‌تواند بی‌انتها باشد و خوشبختانه در گزارش مدیرکل آژانس به این موضوع اشاره شده است.کمالوندی با بیان اینکه می‌توانیم بگوییم حاصل تلاش 2 سال خودمان را احساس کردیم، افزود: مذاکرات مفصلی بود که به جمع‌بندی منجر شد که بر اساس آن دیگر قرار نیست جمهوری اسلامی ایران طی 12 سال گذشته که مرتب توضیح می‌داد این روند ادامه پیدا کند، این روند تا 15 دسامبر سال 2015 خاتمه پیدا می‌کند.وی درباره بازدید از سایت پارچین گفت: در تمام مذاکرات تمام خطوط قرمزمان را به آژانس گفتیم در خصوص مناطق نظامی، افراد و دانشمندان در چارچوب خطوط قرمز خودمان به جمع‌بندی رسیدیم و این خطوط حفظ خواهد شد.به گزارش خبرگزاری صداوسیما، کمالوندی تاکید کرد: در مذاکرات متعددی که داشتیم خطوط قرمز مذاکرات را که همان دسترسی به سایت‌های نظامی، دانشمندان و متخصصان بود به صورت صریح با آژانس مطرح کردیم.وی گفت: در این نقشه راه قرار نیست دسترسی به هیچ یک از سایت‌های نظامی داده شود.سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: البته در چارچوب معاهده قراردادی که با آژانس امضا کردیم ممکن است آژانس نگرانی‌های مشروعی داشته باشد که باید آنها را برطرف کنیم.
ارسال ديدگاه